Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Türkiye’de yoğun bir şekilde devam eden buğday ve arpa hasadına ilişkin basın açıklaması yaptı. Bayraktar, çiftçi ve üreticilerin ürünlerini düşük fiyat sunan tüccarlar yerine TMO'ya satmak istediğini dile getirdi.
Açıklamasında, rekoltenin artmasının olumlu olduğunu fakat serbest piyasada fiyatların düşük seyretmesiyle bazı bölgelerde sanayicilerin ve tüccarların çiftçiden ürünü almak istememesi sonucunda çiftçilerin mağdur olduğunu da belirten Bayraktar, “Toprak Mahsulleri Ofisi hasadın bitmek üzere olduğu ve hasadın yeni başladığı bölgelerde randevu sisteminde yaşanan sorunları gidererek acilen alım yapmalıdır. Hasadın başlamadığı bölgelerde ise tedbirlerini almalıdır” değerlendirmesinde bulundu.
“Stok fazlası fiyatları düşürüyor”
Ülke genelindeki yağışların yetersiz olmasıyla buğday üretiminin düşük olduğunu sözlerine ekleyen Bayraktar, “2022-2023 döneminde özellikle Ekim-Ocak aylarında hatta Şubat ayının sonuna kadar yağışların ülke genelinde yetersiz olması, kuraklık endişesi ve yurt dışı fiyatlarının düşük seyretmesi ilk 5 ayda 6,5 milyon ton buğday ithalatı gerçekleştirilmesine neden oldu. Diğer taraftan geçte olsa gümrük vergi oranlarının hasadın başlamasına sayılı günler kala, Mayıs ayı itibarıyla tekrardan yüzde 130’a çıkarılması buğday üretiminin yoğun olduğu birçok bölgede depoların dolmasını engelleyemedi. Bu durum serbest piyasada fiyatların düşük seyretmesine neden oldu” diye konuştu.
“Fiyatlar bölgesel olarak bazı yerlerde maliyetin altında kalıyor”
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) alım fiyatını prim hariç makarnalık buğday için ton başına 9 bin lira, ekmeklik buğday için ton başına 8 bin 250 lira, arpa için ton başına 7 bin lira olarak açıkladığı bilgisini veren Bayraktar, şu ifadeleri kullandı:
“TMO satış fiyatını makarnalık buğday için ton başına 10 bin 200 lira, ekmeklik buğday için 9 bin 350 lira ve arpa için 7 bin 725 lira olarak belirledi. Açıklanan bu fiyatlara rağmen serbest piyasada fiyatlar ortalama olarak; makarnalık buğday için ton başına 8 bin 79 lira, ekmeklik buğday için ton başına 6 bin 982 lira, arpa için ise ton başına 5 bin 697 lira seviyesindedir. Bu konuda Birliğimize ve Ziraat Odalarımıza çiftçilerimizden yoğun şikâyetler geliyor. Serbest piyasadaki fiyatlar bölgesel olarak bazı yerlerde maliyetin altında kalıyor, bazı bölgelerde ise ancak maliyeti karşılıyor. Hiçbir esnaf, tüccar, alın teriyle evine ekmek götüren vatandaş maliyetine ya da zarar ettiği bir işi yapmaz. Bu durum sürdürülebilir değildir ve çiftçinin üretimden uzaklaşmasına neden olmaktadır. Toprak Mahsulleri Ofisi acilen etkili alım politikasını güçlendirerek piyasaya da hâkimiyeti sağlamalıdır. Toprak Mahsulleri Ofisi hızlı alım ve erken ödeme yaparak piyasa fiyatlarını yükseltmelidir. Üreticilerimizin lehine olacak şekilde, bu durum acilen düzeltilmelidir. Bundan başka çaremiz yoktur.”
“Üretici ürününü TMO’ya satmak istiyor”
Bayraktar, müdahale alım fiyatlarının açıklanması ve Çiftçi Kayıt Sistemi'ne kayıtlı buğday ve arpa üreticilerine, kayıtlı üretim miktarı kadar tüm kesimlere yapılan satışlar için ton başına buğdayda bin lira, arpada ise 500 lira ilave hububat üretim primi desteğinin verilmesiyle serbest piyasada fiyatların yükseleceği beklentisinin yerini bulamadığını dile getirdi. Toprak Mahsulleri Ofisinin açıklanan fiyatlarının piyasayı hareketlendirdiğini de sözlerine ekleyen Bayraktar, “Çiftçilerimiz ürününü düşük fiyat veren tüccar veya diğer piyasa aktörleri yerine Toprak Mahsulleri Ofisine satmak istiyor. Ancak hasadın yoğunlaştığı birçok bölgede çiftçilerimiz Toprak Mahsulleri Ofisinden randevu almakta sorun yaşıyor. Unutulmamalıdır ki çiftçinin hasat edilen ürünü bekletme imkânı yok. Çiftçilerimizin birçoğu borçla üretim yapıyor ve borcunu kapatması gerekiyor. Toprak Mahsulleri Ofisi acilen alım merkezlerini artırarak, gerekirse yığma olarak alım yapmalı ve çiftçilerimizi tüccarın insafına bırakmamalıdır. Ayrıca Toprak Mahsulleri Ofisine ürün satma imkânı olan çiftçilerimizin hesabına 1 ay sonra değil de 15 gün içerisinde ödeme yapılırsa piyasada çiftçinin ürününü yok pahasına almak isteyen fırsatçılara engel olunacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
“Artan girdi fiyatları üreticiyi zorluyor”
Kurdaki artışa bağlı olarak girdi fiyatları sürekli artış gösterdiğini söyleyen Bayraktar, “Haziran ayında mazot fiyatları bir önceki aya göre yüzde 23 artarken gübre fiyatları ortalama yüzde 4 civarında yükselmiştir. Maliyet artışlarını telafi edebilmek için üreticilerimiz bu sezon hasattan yeteri kadar gelir elde edemezse önümüzdeki sezon hububat üretiminden vazgeçecek üretim düşecektir. Üreticilerimizin önümüzdeki sezon için yeterli girdi temin edebilmesi, ürününü değerinden satıp yeterli para kazanmasına bağlıdır” açıklamasında bulundu.
(İHA)
