I.Meşrutiyet Dönemi, Tanzimat ve Islahat Fermanı’nın getirdiği fikri tenevvuun bir neticesi olarak dergilerin, gazetelerin ve kitapların serbestçe yayınlandığı bir zaman dilimi olarak kabul edilmektedir.Bu göreceli serbestiyetin üzerine Meşrutiyet’in hürriyet akımı da eklenince münevverlerin Batı’dan gelen fikir akımlarını bazen olduğu gibi bazen nisbi tağyirle bazen de tenkit ederek Osmanlı toplumuna sunduklarına şahit olunur.Bu dönemde Osmanlı eğitimcilerinden Maarif Nazırı Emrullah Efendi’nin Sırat-ı Müstakim dergisinde yayınladığı makalesinde savunduğu Tuba Ağacı Nazariyesi ile bu teorinin tam zıddını savunan Mustafa Satı Bey arasında cereyan eden tartışma Osmanlı Münevverlerini de ikiye bölmüştür.
Emrullah Efendi iki dönem Maarif Vekaletinde bulunmuş, teoriyle pratiği tatbik etme imkanı bulmuş bir eğitimcidir.Ona göre ilim, cennette bulunan ve dalları yeryüzüne uzanan Tuba ağacına benzer.Bu görüşe göre;bir ülkenin kalkınması için eğitimde yenileştirmeye ilköğretimden değil,yükseköğretimden başlamak gerekir.Önce ilmi zihniyet teessüs edip geliştirilmelidir.İnsanlığın tekamülü,bilimlerin medreselerde /üniversitelerde geliştirilmesi ile sağlanmıştır .Binaenaleyh; eğitimde değişim ve dönüşüm darü’l fununlardan (üniversiteden) başlamalıdır.Eğitimde önce yükseköğrenim istenilen seviyeye getirilir ve buralardan yetiştirilen eğitimciler vasıtasıyla idadiler, rüştiyeler ve iptidailerde eğitimin kalitesi arttırılırsa toplum,eğitim açısından istenen düzeye getirilebilir (Akyüz,1993:262; akt:Özodaşık,1999:55).
Mustafa Satı Bey ise Tanin Gazetesi’nde yayınladığı makalelerde Emrullah Efendi’nin fikirlerinin tam zıddını iddia etmektedir. Ona göre eğitimde ıslah çalışmalarına üniversiteden değil iptidaiyelerden başlamak lazımdır Satı Bey ,Emrullah Efendi’nin nazariyesinin çürük ve temelsiz olduğunu belirterek sağlam bir ilköğretimden neşet etmeyen bir yükseköğrenim olamayacağını ileri sürmüştür(Kansu,2015:175-176;Gündüz,433-454).
Tuba ağacı nazariyesi etrafında cereyan eden fikri tartışmalar Türk eğitim tarihi için büyük öneme sahiptir.Türk eğitim tarihi açısından eğitimle alakalı değişim/dönüşüm için ilk defa bir metafor (tuba ağacı) kullanılmıştır.2020 Eğitim Vizyon Belgesi’ndeki çift kanat metaforu kurgulanan değişim ve dönüşümün sembolü olarak kabul edilebilir.Vizyon Belgesi’nde kullanılan çift kanat metaforu ,öğrencelerin hem maddi hem de manevi yönden gelişimini sembolize etmektedir.