Dünya Sağlık Örgütü'nün vurguladığı önemli bir konu olan HIV ve AIDS hakkında, 1 Aralık Dünya AIDS Günü kapsamında Kırşehir İl Sağlık Müdürlüğü tarafından bilgilendirici bir etkinlik düzenlendi. Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Necati Mumcu, HIV ve AIDS'in ne olduğu, nasıl bulaştığı, kimlerin risk altında olduğu ve enfeksiyonun belirtileri hakkında bilgi verdi.
HIV ve AIDS: Temel bilgiler ve yaygınlık
Dr. Mumcu, HIV'in ne olduğunu ve AIDS'in anlamını açıklarken, aynı zamanda dünya genelinde ve Türkiye'de HIV'in yaygınlığına da dikkat çekti. Bu hastalığın önemli bir global sağlık sorunu olduğunu vurgulayan Mumcu, toplumu bu konuda bilinçlendirmenin önemine işaret etti.
1. HIV Nedir?
HIV; insan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü (Human Immunodeficiency virüs, HIV) olarak adlandırılır bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açabilen bir virüstür.
2. AIDS Ne Demektir?
AIDS ise HIV enfeksiyonunun ilerlemiş şeklini ifade etmektedir
3. Dünya’da ve Türkiye’de HIV’in Yaygınlığı Nedir?
HIV enfeksiyonun sıklığında Orta ve Batı Avrupa ileKuzey Amerika bölgesinde son 10 yılda yeni HIV enfeksiyonu sayısında azalma dikkat çekiyor.
Doğu Avrupa, Orta Doğu ,Asya bölgesi ve Kuzey Afrika bölgelerindeki yeni HIV enfeksiyonlarında ise artış gözleniyor.
Maalesef Türkiye'de de HIV vakalarında artış gözlemlenmektedir
4. HIV Nasıl Bulaşır?
• En sık cinsel yolla bulaşıyor, HIV pozitif kişi ile korunmasız (kondom kullanılmadan) yapılan her türlü (oral, vajinal, anal) cinsel ilişki ile,
• Ortak kullanılan ve HIV enfekte enjektör
• HIV pozitif anneden bebeğe gebelik döneminde, doğum sırasında ya da doğum sonrasında emzirme ile bulaşabilmektedir.
5. Kimler Risk Altındadır?
Bulaş yollarına baktığımızda kimlerin risk altında olduğunu tahmin edebiliriz bu bağlamda;
• HIV pozitif kişinin partneri
• Korumasız cinsel ilişkiye girenler,
• Riskli temas öyküsü bulunan kişiler,
• Damar içi madde bağımlısı olan ve ortak enjektör kullanan bireyler
• HIV pozitif gebelerin bebekleri risk altındaki grupları oluşturmaktadır.
6. HIV Enfeksiyonunun Belirtileri Nelerdir?
Enfeksiyon belli evrelerle seyretmektedir. Virüs vücuda alındıktan 1-6 hafta içerisindeki HIV enfeksiyonuna özgü olmayan hafif ateş, kırgınlık, halsizlik, boğaz ağrısı, burun akıntısı gibi grip- nezle benzeri belirtiler olabilir bazılarında bu belirtilerde olmayabiliyor bu döneme akut enfeksiyon dönemi diyoruz
Daha sonra
Kişide hiçbir belirti ve bulgunun olmadığı bir asemptomatik dönem başlıyor bu dönem ortalama 10 yıl sürebiliyor ve bu dönemde kişinin hiçbir şikayeti yoktur ancak kişi bulaştırıcıdır.
Bu asemptomatik dönemde hastaya tanı konulmaz ise hastalık ilerleyerek son dönem olan AIDS dönemine ilerler
HIV enfeksiyonun bağışıklık sistemini zayıflatan bir virüs olduğunu söylemiştik. Bu AIDS döneminde bağışıklık yetmezliği iyice belirgin bir hale gelir ve normal bir bireyde enfeksiyona neden olmayan bazı mikroorganizmaların bu hasta grubunda hastalık oluşturma durumu olarak tanımladığımız fırsatçı enfeksiyonlar veya bazı özel tür kanserler ortaya çıkabilir.
7. Bir Bireyde HIV Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
Daha önce bir riskli davranışınız varsa HIV testi yaptırarak HIV enfeksiyonunun olup olmadığını anlayabilirsiniz. Bu testler aile hekimleri ya da enf. Hast. Polk de yaptırılabilir
8. Kimler HIV Testi Yaptırmalı?
Riskli davranışta bulunan bireyler
• HIV pozitif kişinin partneri
• Korumasız cinsel ilişkiye girenler,
• Riskli temas öyküsü bulunan kişiler,
• Damar içi madde bağımlısı olan ve ortak enjektör kullanan bireyler
mutlaka HIV testini yaptırmalı.
9. HIV’in Tedavisi Var Mı?
Virüsü ortadan kaldıran bir tedavi henüz yoktur ancak virüsün çoğalmasını kontrol eden ilaçlar vardır. Bu ilaçlar, hastalığın kesin tedavisini sağlamamakla birlikte virüsün vücutta çoğalmasını kontrol altına alarak bağışıklık sisteminin zayıflamasını önlemekte ve AIDS tablosunun ortaya çıkışını engellemektedir.
10. HIV’de Tedavi Ve Takip Süreci Nasıldır?
HIV enfeksiyonu olan bireyler mevcut tedavi seçenekleriyle ömür boyu tedavi almaları ve belli aralıklarla düzenli olarak kontrol edilmeleri gerekiyor
Tedaviye erken dönemde başlanması ve düzenli takip; bulaşın engellenmesi, kişinin yaşam süresinin uzaması, yaşam kalitesinin artması, HIV ile ilişkili hastalık ve ölümlerin azaltılması açısından oldukça önemlidir
11. HIV/AIDS Enfeksiyonundan Korunma Yolları Nelerdir?
Cinsel yolla bulaştan korunma için;
• Güvensiz ve korunmasız cinsel temastan kaçınılması,
• Tek eşlilik,
• Cinsel ilişki sırasında kondom kullanılması gerekmektedir.
Kan yolu ile bulaştan korunma için;
• Ortak enjektör kullanımından kaçınılması gerekmektedir.
HIV (+) gebeden bebeğe bulaşın önlenmesi için,
• Uygun tedavi ve takibinin yapılması, doğumun sezaryan şeklinde planlanması,
• Doğumdan önce anneye ve doğum sonrasında bebeğe ilaç tedavisi başlanması,
• Annenin bebeğini emzirmemesi gerekmektedir.